Artroskopia barku to małoinwazyjna metoda leczenia polegająca na wprowadzeniu do stawu kamery oraz wykonywanie procedur naprawczych poprzez niewielkie dostępy (nacięcia na skórze), bez konieczności wykonywania dużego cięcia skórnego i preparowania tkanek znajdujących się pod skórą. Przekłada się to na w większości przypadków na mniejsze dolegliwości bólowe dla pacjenta, zdecydowanie mniejsze ryzyko powikłań w postaci infekcji, a także szybszy powrót do sprawności.
Rysunek 1: Zdjęcie przedstawia anatomię artroskopową prawidłowego stawu ramiennego. SSP - śc m nadgrzebieniowego, GKR- głowa kości ramiennej, LHBT- ścięgno bicepsa, SSC - śc m. podłopatkowego
Zalety artroskopii barku w relacji do operacji z dostępu otwartego
Mniejsza traumatyzacja okolicznych struktur
Bark jest szczególną okolicą, w której artroskopia ma tak niezwykle szerokie zastosowanie, niespotykane w innych stawach. Przede wszystkim klasyczna chirurgia „na otwarto” w barku wiąże się z licznymi ograniczeniami anatomicznymi jak struktury kostne łopatki i obojczyka, splot nerwowy, pęczki naczyniowo-nerwowe czy mięśnie ruchowe, które z jednej strony są naturalnym ograniczeniem dostępu do leczenia wielu patologii, a z drugiej ich uszkodzenie skutkuje trwałym kalectwem lub znacznie wydłużonym powrotem do sprawności.
Mniejsza utrata krwi podczas zabiegu
Należy również podkreślić, że okolica barku i okolica naramienna są wyjątkowo dobrze unaczynione, co przekłada się na zwiększoną utratę krwi podczas klasycznych technik na otwarto. Ponadto dostęp do stawu ramiennego wymaga rozwarstwienia mięśnia naramiennego, który gojąc się z wytworzeniem blizny nigdy nie odzyskuje pierwotnej siły, a także wiąże się to z defektem kosmetycznym.
Niższe ryzyko infekcji
Co równie ważne okolica naramienna skolonizowana jest przez liczne bakterie z gatunku Cutibacterium Acnes (odpowiadające m.in. za nieprzyjemny zapach potu pod pachami). Bakterie te bytujące na skórze i w mieszkach włosowych odpowiadają za większość infekcji po operacjach barku, a stosując metody artroskopowe ograniczamy ich możliwość kolonizacji stawu poprzez małe dostępy i ciągły wypływ soli fizjologicznej ze stawu na zewnątrz.
Jakie znieczulenie stosuje się podczas artroskopii barku?
Operacje artroskopowe wykonuję w większości przypadków w znieczuleniu ogólnym (nazywanym przez pacjentów "uśpieniem" :), z dodatkowym znieczuleniem przewodowym (znieczuleniem nerwów), które ma za zadanie wyłączyć odczuwanie bólu pooperacyjnego czym poprawiamy komfort pacjenta.
Pozycja pacjenta
Pozycja pacjenta podczas operacji nazywana jest pozycją fotela plażowego, ponieważ przypomina trochę leżenie na wygodnym leżaku.
Z racji tego, że nie jest to (niestety) pozycja, w której spędzamy zbyt wiele czasu w ciągu dnia istnieje ryzyko odleżyn, dlatego też każdy element ciała pacjenta mający kontakt ze stołem operacyjnym musi być odpowiednio zabezpieczony miękkimi materacami, na co szczególnie zwracam uwagę przed rozpoczęciem operacji.
Sterylne warunki pola operacyjnego zapewniamy stosując specjalne płyny wyjaławiające okolicę operowaną. W przypadku barku stosujemy płyny z chlorheksydyną i/lub związkami jodu dlatego jeżeli występuje u pacjenta alergia na powyższe substancje zawsze należy to zgłosić chirurgowi.
Wskazania do artroskopii barku
Planując prawidłowo dostępy artroskopowe, których umiejscowienie zawsze zależy od patologii danego pacjenta i nie jest stałe, jestem w stanie w sposób bezpieczny leczyć wszystkie patologie stawu ramiennego jak:
- uszkodzenia chrząstki,
- uszkodzenia kostne panewki i obrąbka stawowego (niestabilność stawu, stan po złamaniu panewki),
- uszkodzenia ścięgien pierścienia rotatorów (ścięgno mięśnia nadgrzebieniowego, podgrzebieniowego, podłopatkowego i obłego mniejszego),
- patologie ścięgna głowy długiej bicepsa.
W większości przypadków artroskopia barku to także zaopatrywanie patologii dotyczących struktur pozastawowych. W barku poza samym stawem ramiennym bardzo często leczymy:
- patologie kaletki podbarkowej, podkruczej czy podnaramiennej,
- choroby stawu barkowo-obojczykowego,
- neuropatie nerwów okołostawowych (uciski na nerwy)
- bardzo często zgłaszany przez radiologów i fizjoterapeutów zespół ciasnoty podbarkowej.
Prawidłowe zaopatrzenie każdej z powyższych patologii wymaga opanowania nie tylko techniki artroskopii, gdzie wypełniamy staw solą fizjologiczną, ale także endoskopii, gdzie preparując poruszamy się w obrębie tkanek miękkich poza stawem.
Moje doświadczenie w zabiegach artroskopowych barku
Dzięki temu, że parokrotnie w ciągu roku prowadzę kursy z zakresu artroskopii/chirurgii barku mam możliwość trenowania i przypominania sobie nawet najrzadziej występujących patologii, a tym samym mogę oferować pacjentom leczenie najbardziej skomplikowanych schorzeń w sposób bezpieczny i powtarzalny.
dr n. med. Hubert Laprus